Dom energooszczędny czy pasywny – który wybrać i dlaczego?

Budowa domu energooszczędnego staje się coraz powszechniejszym wyborem, ale w „słowniku” zrównoważonego budownictwa wyróżniamy także pojęcie domu pasywnego, który również zyskuje w ostatnich latach na popularności. Czy koszt jego wybudowania jest wart oszczędności, jakie generuje w porównaniu do domu wyłącznie energooszczędnego? Porównajmy te dwie technologie budowy.

Jak wygląda budowa domu energooszczędnego?

Powszechnie znana definicja domu energooszczędnego mówi, że to budynek, który powstał przy użyciu technik montażowych oraz materiałów budowlanych zapewniających maksymalną kumulację energii wewnątrz pomieszczeń. 

Co to oznacza w praktyce? Przede wszystkim:

  • wykonanie odpowiednio grubej i szczelnej izolacji termicznej na przegrodach zewnętrznych, która ograniczy straty ciepła;
  • redukcję mostków termicznych już na etapie projektowania (unikanie wykuszy, balkonów oraz minimalizacja strat tam, gdzie są one nieuniknione, m.in. w okolicy okien i drzwi);
  • zastosowanie rekuperacji z odzyskiem ciepła, która w przeciwieństwie do tradycyjnej wentylacji grawitacyjnej znacznie ogranicza wychładzanie się pomieszczeń;
  • tzw. ciepły montaż okien o bardzo niskim współczynniku przenikania ciepła;

Koszty budowy domu energooszczędnego, choć nieco wyższe, niż w przypadku tradycyjnych domów murowanych, w dłuższej perspektywie zwracają się z nawiązką. W dobie rosnących cen energii, kryzysu klimatycznego oraz globalnych wyzwań środowiskowych, każde ograniczenie wydatków na wyprodukowanie energii niezbędnej do komfortowej eksploatacji domu oznacza realne korzyści finansowe oraz ekologiczne. Przyjmuje się, że dom energooszczędny nie potrzebuje więcej niż 70 kWh energii na m² na rok.

Budowa domu w wariancie energooszczędnym niesie za sobą wiele zalet, ale czy można jeszcze bardziej zbilansować straty energii? Okazuje się, że tak, bo już od dekad rozwija się rynek tak zwanych domów pasywnych.

Zalety domu pasywnego

Dom pasywny jest efektem dalszego rozwoju budownictwa energooszczędnego. Proces budowlany i użycie innowacyjnych materiałów zostały dopracowane do tego stopnia, że możliwa stała się rezygnacja z aktywnych źródeł energii (stąd nazwa tego typu budynków). Zamiast kaloryferów czy ogrzewania podłogowego w zupełności wystarczą rekuperacja oraz wentylacja wyposażona w nagrzewnicę. Efekt? Dom pasywny potrzebuje zaledwie 15 kWh energii na m² rocznie, co sprawia, że koszty ogrzewania zimą i klimatyzacji latem są dużo mniejsze, niż w klasycznych, tradycyjnie budowanych domach.

Znacznie niższy współczynnik zapotrzebowania na energię cieplną oraz rezygnacja z aktywnych źródeł energii są głównymi elementami, które odróżniają dom energooszczędny od pasywnego. Aby jednak możliwe było uzyskanie takich efektów, budowa domu pasywnego musi być jeszcze bardziej rygorystyczna pod kątem termoizolacyjności oraz pasywnych zysków energii. Na przykład większą wagę przykłada się tutaj do bryły budynku, która powinna być projektowania na planie kwadratu lub prostokąta oraz posiadać pełne piętro. Do tego dach płaski lub dwuspadowy oraz brak ogrodów zimowych. Nie bez znaczenia jest również oddzielenie termiczne piwnicy i garażu od reszty domu.

Czym są pasywne zyski energii?

Tak zwany system zysków bezpośrednich energii oznacza takie projektowanie domów pasywnych, by maksymalnie wykorzystać słońce. Od strony południowej, jeśli nie jest zacieniona, znajdą się więc duże przeszklenia, pozwalające na pochłanianie i magazynowanie energii słonecznej. Przy czym należy pamiętać, że ważną funkcję w tym systemie pełni wentylacja, która zapobiega przegrzaniu się budynku w najcieplejszych dniach roku.

Dzięki temu, że budowa domu pasywnego opiera się na tak dalece zaawansowanych mechanizmach, w skład których coraz częściej wchodzą także technologie spod znaku smart home, ich trwałość i skuteczność w obszarze energooszczędności nie zmienia się na niekorzyść przez wiele lat, zapewniając długoterminowe zyski.

Oszczędność energii w domu – które rozwiązanie jest lepsze?

Budowa domu pasywnego i energooszczędnego ma wiele cech wspólnych, takich jak ciepły montaż okien, szczelna izolacja, przemyślane rozwiązania architektoniczne, czy wykorzystanie innowacyjnych instalacji (rekuperacja, pompy ciepła, fotowoltaika). Decyzja dotycząca technologii budowlanej powinna być zatem podyktowana budżetem, jakim dysponuje inwestor. Jeśli jest on w stanie przeznaczyć na budowę domu nieco większe środki, wówczas dom pasywny jest bardziej opłacalnym z punktu widzenia długotrwałej eksploatacji rozwiązaniem. Nie znaczy to jednak, że dom energooszczędny nie jest wart uwagi – dobra firma budowlana jest w stanie zaprojektować i wybudować nieruchomość o takich parametrach, które z jednej strony zapewnią stosunkowo niskie rachunki za ogrzewanie, a z drugiej pozwolą mieszkać w komfortowych warunkach przez cały rok. Najlepiej skorzystać z porady doświadczonego generalnego wykonawcy, który przedstawi dostępne opcje, dopasowane do konkretnego przypadku.